HET PLOOIBARE BREIN

Een inspiratiebrief over neuroplasticiteit, stress en mindfulness.

NEUROPLASTICITEIT

Jarenlang werd er vanuit gegaan dat ons brein een statisch iets is; vaststaand, constant, onveranderbaar en dat bij de geboorte al vaststond hoe dit orgaan zich ontwikkelde. Onderzoek heeft inmiddels aangetoond dat ons brein het vermogen heeft om te veranderen. Dat heet neuroplasticiteit. De hersenen nemen na de geboorte niet alleen toe in omvang en structuur, maar ontwikkelen ook in functie. Neuroplasticiteit zorgt ervoor dat er voortdurend nieuwe cellen en verbindingen tussen de cellen worden gemaakt. Als je volwassen bent neemt de neuroplasticiteit af, maar verdwijnt niet.

STRESS EN HET LICHAAM

Als je stress ervaart, wordt in je lichaam het stresshormoon adrenaline aangemaakt. Het hart gaat sneller kloppen, je krijgt zweethanden: het lichaam maakt zich klaar om in actie te komen. Een tweede stresshormoon dat wordt aangemaakt is cortisol.

Door de adrenaline ben je in staat om op het moment snel en adequaat te handelen. Cortisol verhoogt, om de langdurige inspanning mogelijk te maken, je bloedsuikerspiegel. Door de extra glucose in je bloed, zijn je spieren in staat om een fysieke inspanning te leveren en dit een tijdje vol te houden. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan langdurig harder werken, gewoon maar doorgaan.

STRESS EN HET BREIN

Als een situatie die feitelijk veilig is door het lichaam-/geestsysteem als bedreigend ervaren wordt, en er voortdurend stresshormonen afgegeven worden, past het brein zich op den duur blijvend aan. Je ziet dan bijvoorbeeld dat verbindingen die neuronen in de prefrontale cortex aangaan, en die van invloed zijn op het denken, aangepast worden. Helder nadenken, dingen herinneren en concentratie worden dan blijvend een probleem.

HET EFFECT VAN MINDFULNESS OP JE BREIN

Uit hersenonderzoek blijkt dat mindfulnessmeditatie je brein in positieve zin verandert. Op hersenscans zijn veranderingen in de amygdala, hippocampus en prefrontale cortex te zien. Het beoefenen van Mindfulness zorgt voor een verkleining van de amygdala en een versterking van de prefrontale cortex en de hippocampus.

Er bevinden zich kliertjes in de hersenen, de amygdala, die als een soort filter fungeren voor informatie. Zij bepalen of die informatie over gevaar wordt doorgestuurd naar de hersenen. Een kleinere amygdala zorgt dat je minder gevoelig wordt voor dreigend gevaar, oftewel stress en angst. Dat is wel zo fijn, aangezien de meeste dagelijkse bedreigingen niet van tijgers en beren afkomstig zijn maar van spinsels in ons hoofd (zoals negatief denken, zorgen, haast, rampscenario’s, etc).

De hippocampus meet het cortisolgehalte en zorgt dat ‘herstelhormonen’ het niveau weer verlagen. De hippocampus is ook belangrijk voor leren, onthouden en navigeren. Een sterkere hippocampus zorgt ervoor dat je op deze gebieden beter functioneert en dat je steeds goed herstelt van stress.

De prefrontale cortex is verantwoordelijk voor onze verstandelijke vermogens en emotieregulatie. Het zorgt onder andere voor relativering, probleemoplossend vermogen en creativiteit. Ook remt het de activiteit van de cingulate cortex, een hersengebied dat betrokken is bij piekeren.

In een helder, kort filmpje wordt uitleg gegeven over de effecten van mindfulness op de hersenen:

IETS NIEUWS AANLEREN

Recent onderzoek laat zien dat het nog korter duurt dan voorheen gedacht werd om nieuwe gewoontes aan te leren. Een nieuwe gewoonte kan je al aanleren binnen zeven dagen. Als je jezelf dus bijvoorbeeld de gewoonte aanleert om je zeven dagen lang heel bewust te ontspannen door bijvoorbeeld elke ochtend een korte oefening te doen dan heb je al na zeven dagen een nieuwe verbinding gemaakt in je brein die ervoor zorgt dat jij je beter voelt. Ga je na die zeven dagen door met de oefeningen, dan slijt het pad als het ware nog dieper in je brein en dat zorgt er weer voor dat het steeds makkelijker wordt om je goed te voelen en te ontspannen.

ONTSPANNINGSOEFENING (NLP)

Er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Met Mindfulness spreek ik natuurlijk voor eigen parochie. De volgende oefening komt uit de NLP (NeuroLinguistisch Programmeren), ook een methode om je brein te trainen.

• Ga gemakkelijk zitten en doe je ogen dicht.

• Denk aan een situatie waarin je je heel ontspannen hebt gevoeld. Probeer deze situatie goed voor de geest te halen. Waar was je? Wat zag je allemaal? Wie was erbij? Was het warm of koud? Hoe rook het? Wat hoorde je?

• Ga helemaal terug naar dat moment. Let nu eens op hoe je je voelt. Let op je ademhaling. Merk op dat je er rustig en ontspannen van wordt.

• Laat alles in die situatie nog eens de revue passeren en geniet ervan.

• Probeer dit gevoel een paar minuten vast te houden.

Mindfulness en de plooibaarheid van jouw brein

Mindfulness kan zoals je hierboven hebt kunnen lezen bij het ‘plooibaar’ maken van je brein.

Wil je weten wat Mindfulness voor jou kan betekenen neem dan contact met mij op.

Ik bied Mindfulness Trainingen aan in een groep. Op mijn website staan de data voor de trainingen en kun je meer informatie vinden over Mindfulness. Mocht je niet kunnen wachten, dan kun je ook een één op één een mindfulness training bij mij volgen of samen met een vriend of vriendin.